Terapia logopedyczna to oddziaływania skierowane na usunięcie wszelkich zakłóceń
w procesie porozumiewania się (od prostych wad wymowy po niemożność mówienia włącznie). Terapia logopedyczna jest dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta
i polega na budowaniu podstawowych kompetencji językowych i komunikacyjnych.
Terapia neurologopedyczna ukierunkowana jest na likwidowanie zaburzeń komunikacyjnych spowodowanych uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego.
Celem terapii jest między innymi:
- usprawnienie motoryki narządów mowy,
- korekcja wad wymowy,
- usprawnianie funkcji językowej, oddechowej oraz fonacyjnej,
- rozwijanie i usprawnianie percepcji słuchowej,
- budowanie słownictwa biernego i czynnego,
- wypracowanie zachowań komunikacyjnych,
- usuwanie zakłóceń procesu porozumiewania się,
- usprawnianie funkcji pokarmowych,
- usprawnianie mowy pod względem fonetycznym, gramatycznym i leksykalnym,
- usuwanie zaburzeń mowy,
- nauczanie mowy, która się nie wykształciła,
- wyrównywanie opóźnień rozwoju mowy,
- likwidacja pierwotnych przyczyn i skutków zaburzeń mowy,
- usuwanie zaburzeń głosu i płynności mowy.
Masaż logopedyczny jest elementem terapii i trwa zazwyczaj kilka minut. Dlatego też, gdy do logopedy zgłasza się pacjent, u którego zdiagnozowano:
- wzmożony odruch wymiotny,
- nadwrażliwość okolicy ustno-twarzowej,
- zaburzenia połykania,
- brak pionizacji języka (umiejętność kierowania przedniej części języka w stronę przedniej części podniebienia podczas mówienia i połykania),
- ślinienie się,
- wady wymowy (np. seplenienie międzyzębowe) itp.
Masaż logopedyczny jest niezbędnym wstępem do całej terapii. Zdecydowanie masażów wymagają pacjenci z wadami genetycznymi, zaburzeniami ze spektrum autyzmu, zaburzeniami neurologicznymi itp.
Podobnie jak tradycyjny masaż, również ten logopedyczny skupia się na rozcieraniu, ugniataniu, oklepywaniu, głaskaniu i ma na celu:
- zniesienie nadwrażliwości w okolicach jamy ustnej i jej wnętrza,
- lepsze czucie narządów artykulacyjnych (języka, warg, policzków itd.),
- lepsza praca narządów artykulacyjnych,
- poprawa sposobu połykania i spożywania pokarmów,
- niwelacja ślinotoku,
- zwiększenie lub zmniejszenie napięcia mięśniowego,
- zmiana sposobu oddychania.
Ogromne znaczenie, szczególnie gdy chce się osiągnąć konkretny efekt, np. wykonując mocniejsze ruchy, pobudzić do pracy konkretne partie mięśni twarzy lub jeśli chce się zwiększyć napięcie mięśniowe, terapeuta postawi na masaż wibracyjny. W sytuacjach trudnych i stresujących dla pacjenta, gdy ważne jest rozluźnienie ciała i odpoczynek, terapeuta stosuje delikatne ruchy głaszczące, które umożliwią wyciszenie i zrelaksowanie się pacjenta.
Masaż logopedyczny dzieli się na:
- zewnętrzny (masowana jest tylko twarz),
- wewnętrzny (masaż wnętrza jamy ustnej).
Rodzaje masażów logopedycznych wykorzystywanych w pracy z naszymi podopiecznymi:
- Metoda Castillo Moralesa, znana też jako ustno-twarzowa terapia regulacyjna, swoje początki miała w latach 70. XX wieku. Jej twórcą był pochodzący z Argentyny lekarz i rehabilitant Rodolfo Castillo Morales (1941-2011). W obrębie metody Castillo Moralesa mieszczą się dwie główne metody:
- neuromotoryczna terapia rozwojowa (NET),
- ustno-twarzowa terapia regulacyjna (ORT).
Każda z nich skierowana jest do osób z różnymi zaburzeniami.
Metodę NET stosuje się u osób:
- z zaburzeniami napięcia mięśniowego,
- z zaburzeniami rozwoju sensomotorycznego,
- z porażeniami,
- po urazach czaszkowo-mózgowych,
- z przepuklinami,
- z wszelkimi schorzeniami mięśniowo-nerwowymi.
Metoda ORT stosowana jest w przypadku osób (głównie dzieci), u których obecne są zaburzenia:
- ssania,
- żucia,
- oddychania,
- połykania,
- w obrębie rozwoju twarzy, szyi, jamy ustnej i gardła.
- Integracja Odruchów Twarzy dr Swietłany Masgutowej.
Jest to technika pracy wspierająca rozwój motoryki i mowy oraz tradycyjną terapią logopedyczną. Twarz jako część ciała pracuje bardzo aktywnie i bierze udział w wielu funkcjach, takich jak: przyjmowanie pokarmu (jedzenie), zorganizowanie wzrokowej i słuchowej percepcji, emocjonalna ekspresja (uczucia), artykulacja dźwięków (mowa). Podstawą prawidłowego funkcjonowania oraz rozwoju tych funkcji są właśnie odruchy twarzy. Pomagają nam one aktywizować mechanizmy i procesy:
- obronne (dające poczucie bezpieczeństwa i komfortu)
- rozwojowe (pomagające w kształtowaniu się ruchowych schematów twarzy oraz funkcjonowaniu narządu mowy)
W funkcjonowaniu codziennym odruchy twarzy, jak i całego ciała muszą być zintegrowane, Zintegrowanie odruchów twarzy pozwala na wytworzenie prawidłowych schematów ruchów związanych z jedzeniem, mową, wyrażaniem emocji czy komunikacją mogły prawidłowo i dobrze funkcjonować. Celem terapii Odruchów Twarzy jest ukierunkowanie procesu rozwoju odruchów i ich integracji z ruchami i nawykami kontrolowanymi twarzy. Proces takiej integracji pomaga w regulacji motoryki twarzy: kontroli, płynności, nastawienia na cel, rytmu, odpowiedniej siły, prędkość reakcji i akcji oraz innych.
Terapia Integracji Odruchów Twarzy bazuje na technikach:
- – rozciąganie strukturalne mięśni i połączeń pomiędzy mięśniami i kośćmi głowy i twarzy,
- – rozluźnianie
- – stymulacja izometryczna,
- – neuro-masaż oraz wiele innych.